Het coronavaccin
Bel ons op:
- Ma t/m vr Nederlands en Engels (08.30 - 13:00 uur)
- Wo Nederlands, Engels en Turks (08.30 - 13:00 uur)
- Vr Nederlands, Engels en Arabisch (08.30 - 13:00 uur)
Het coronavaccin
Bel ons op:
- Ma t/m vr Nederlands en Engels (08.30 - 13:00 uur)
- Wo Nederlands, Engels en Turks (08.30 - 13:00 uur)
- Vr Nederlands, Engels en Arabisch (08.30 - 13:00 uur)
Veelgestelde vragen over het coronavaccin
De antwoorden op de meest gestelde vragen over het coronavaccin zijn zorgvuldig samengesteld door medisch specialisten, werkzaam bij een universitair medisch centrum. Indien uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat er nieuwe inzichten zijn, wordt het advies per vraagstelling aangepast.
Allergieën en coronavaccinaties
Ja. Het vaccin is veilig voor mensen met een voedsel- en/of insectenallergie.
In het vaccin zitten geen stoffen die in voedingsmiddelen of insectengif zitten. Je hebt met een voedsel- of insectenallergie dus geen grotere kans om op de vaccins te reageren. Je kunt het vaccin veilig krijgen.
Heb je een allergische reactie gehad op meerdere, verschillende medicijnen of vaccins? Neem dan eerst contact op met jouw huisarts voordat je het coronavaccin neemt.
Het kan zijn dat je allergisch bent voor een hulpstof die vaak in medicijnen of vaccins zit. Deze hulpstof zit misschien ook in het coronavaccin.
Wacht in dit geval met het nemen van het coronavaccin en neem contact op met jouw huisarts. De huisarts kan je doorverwijzen naar een arts die gespecialiseerd is in allergieën (een allergoloog). Deze arts kan zorgen dat je het vaccin toch veilig kunt krijgen.
Wat is een ernstige allergische reactie?
Een ernstige allergische reactie is een reactie die binnen 4 uur na het toedienen van het medicijn of het vaccin plaatsvindt. Klachten die bij een ernstige allergische reactie kunnen passen zijn:
- Huid en slijmvliezen: jeuk, roodheid, vlekken of zwellingen
- Maag en darmen: buikpijn, misselijk, overgeven of diarree
- Luchtwegen: piepen, hoesten of benauwdheid
- Bloedsomloop: slap worden, niet aanspreekbaar zijn of een plotselinge lage bloeddruk.
Het kan zijn dat je allergisch bent voor een hulpstof die in het coronavaccin zit. Wacht met het nemen van het coronavaccin en neem contact op met jouw huisarts.
De huisarts kan je doorverwijzen naar een arts die gespecialiseerd is in allergieën (een allergoloog). Deze arts kan zorgen dat je het vaccin toch veilig kunt krijgen.
Veel mensen die een allergische reactie hadden op de 1e coronavaccinatie, hebben al zonder problemen een 2e vaccinatie gekregen van een allergoloog. Dit is altijd goed gegaan: mensen kregen geen of veel minder erge klachten na de tweede vaccinatie.
Nee, dit helpt niet.
Antihistaminica helpen alleen tegen huidreacties (galbulten). Ze doen niks tegen andere ernstige allergische klachten van de luchtwegen, buikklachten of een lage bloeddruk (anafylaxie). Daarnaast werken de tabletten pas goed na 1 of 2 uur.
Boostervaccinatie
Ja. Voor de boosterprik geldt hetzelfde als voor de eerste vaccinaties. Vaccinatie is zelfs erg belangrijk voor zwangere vrouwen. Zij hebben namelijk een hogere kans om ernstig ziek te worden van corona. Een vaccinatie beschermt hiertegen.
Je kunt vanaf 3 maanden na de laatste vaccinatie of vanaf 3 maanden na een coronabesmetting veilig een boosterprik halen.
De boosterprik is een oppepper voor het immuunsysteem. Het versterkt en verlengt de bescherming tegen het coronavirus. Door de Omikron variant is het nog belangrijker om de boosterprik te nemen.
Er zijn 2 redenen waarom de boosterprik belangrijk is:
- Bescherming van de eerste vaccinaties wordt waarschijnlijk minder over tijd. Een boosterprik activeert het afweersysteem weer. Het afweersysteem gaat antistoffen en afweercellen tegen het virus aanmaken. Hierdoor kan het afweersysteem zich weer goed verdedigen tegen het coronavirus. Na een boosterprik wordt je minder ziek van het virus en geef je een besmetting minder snel door.
- Het vaccin werkt iets minder goed tegen Omikron. Dit komt doordat deze variant er iets anders uitziet dan het originele coronavirus. De boosterprik pept het immuunsysteem op en verbetert de bescherming tegen Omikron.
De 3e vaccinatie is alleen voor mensen die geen goede afweer hebben aangemaakt tegen corona na hun basisvaccinatie. De boosterprik is voor iedereen.
De 3e vaccinatie is voor een kleine groep mensen. Het gaat bijvoorbeeld om mensen met een ernstige afweerstoornis, transplantatiepatiënten of kankerpatiënten. Voor deze mensen is de 3e prik nodig om hun vaccinatie compleet te maken. Het verbetert de slechtere afweer. De prik is voor hen dus onderdeel van de basisvaccinatie. Mensen die deze prik moeten nemen, krijgen een uitnodiging van het ziekenhuis. Met deze uitnodiging kunnen ze een afspraak maken met de GGD.
De boosterprik
De boosterprik is voor alle mensen in Nederland die hun basisvaccinatie hebben gehad. Je basisvaccinatie is compleet wanneer:
- Je 1 prik van Janssen hebt gekregen
- Je 2 prikken van Pfizer of Moderna hebt gekregen
- Je een 3e prik hebt gekregen van Moderna of Pfizer, als je die nodig hebt (zie hierboven)
De boosterprik is een oppepper voor het immuunsysteem. Het versterkt en verlengt de bescherming tegen het coronavirus. Je krijgt een uitnodiging via de GGD voor de boosterprik.
Het vaccin dat mensen voor de derde vaccinatie krijgen is qua inhoud hetzelfde als de andere vaccins. Het Pfizer-vaccin dat als derde prik wordt gegeven is precies hetzelfde als het Pfizer-vaccin voor de boosterprik.
De kans is groot dat we vaker boosterprikken nodig gaan hebben. De verwachting is de dat de periode tussen boosterprikken groter gaat worden. Waarschijnlijk komen we uit op 1 booster per jaar. Dit is hetzelfde als voor de griepprik.
Onderzoek heeft laten zien dat boosters met mRNA vaccins het beste werken. De combinaties zijn ook veilig. Dit is in grote studies onderzocht.
Lees hier het onderzoek over het combineren van verschillende merken coronavaccins.
Het is niet mogelijk om zelf te kiezen welk vaccin je als boosterprik krijgt.
Deze overheid beslist welk vaccin bepaalde groepen krijgen. Deze beslissing kan niet door ziekenhuizen of medisch specialisten worden gemaakt.
Onderzoek laat zien dat vaccineren met verschillende vaccins een betere afweer geeft, dan vaccineren met hetzelfde vaccin.
De volgorde van de vaccins maakt niet uit. Het gaat erom dat je door beide vaccinaties antistoffen aanmaakt.
De coronavaccins zorgen voor een toename van de antistoffen en T-cellen. Antistoffen en T-cellen beschermen het lichaam tegen virussen.
Antistoffen en T-cellen zijn allebei onderdelen van het afweersysteem. Ze beschermen ons lichaam tegen virussen op hun eigen manier:
- Antistoffen vallen het virus direct aan als je het virus inademt.
- T-cellen komen pas later in actie. Wanneer het virus het lichaam binnendringt vallen de T-cellen het virus aan.
Alle coronavaccins zorgen voor een toename van de antistoffen en T-cellen. Hierdoor ben je beschermd tegen het coronavirus. Bij de meeste vaccins neemt het aantal antistoffen na verloop van tijd weer af. Alleen bij het Janssen vaccin is dit niet zo. Na vaccinatie met Janssen worden er minder antistoffen gemaakt dan bij de andere vaccins maar dit aantal neemt daarna ook (bijna) niet meer af.
De boosterprik zorgt dat aantal antistoffen en T-cellen toeneemt. Hierdoor ben je beter beschermd tegen infectie en ziekte veroorzaakt door Omikron.
Uit onderzoek is gebleken dat mensen boven de 45 het beste Moderna kunnen en mensen onder de 45 beter Pfizer kunnen krijgen. Dit heeft te maken met de kans op bijwerkingen en de effectiviteit van het vaccin.
- Mensen tussen de 18 en 45 jaar krijgen Pfizer. Pfizer geeft bij deze leeftijdsgroep de minste kans op de bijwerking myocarditis (ontsteking van de hartspier). Myocarditis is een hele zeldzame bijwerking die vaker voorkomt bij jonge mensen. Het komt bij minder dan 1 per 10.000 doses voor. Deze bijwerking komt 3 tot 5 keer minder voor bij Pfizer dan bij Moderna bij mensen jonger dan 30 jaar.
- Mensen ouder dan 45 krijgen Moderna. Moderna is beter voor deze groep, omdat onderzoek laat zien dat het vaccin beter werkt bij oudere mensen. Daardoor is deze groep beter beschermd tegen het coronavirus.
Het is niet mogelijk om zelf te kiezen voor een type vaccin. Deze overheid beslist welk vaccin bepaalde groepen krijgen. Deze beslissing kan niet door ziekenhuizen of medisch specialisten worden gemaakt.
Effectiviteit en veiligheid
Ook na een infectie met het coronavirus is het goed om je te laten vaccineren.
Na een infectie heeft je lichaam een betere afweer tegen het virus. Maar deze afweer wordt na verloop van de tijd ook weer minder. Na een aantal maanden is de afweer tegen het virus daardoor niet meer zo goed. Je bent dan minder goed beschermd tegen het virus. Daarom kan je meerdere keren besmet raken met het coronavirus.
Met een vaccinatie geef je het afweersysteem een ‘booster’. De vaccinatie activeert het afweersysteem zodat je lichaam weer klaar staat om het virus aan te vallen. Zo kan een vaccinatie na een infectie bijdragen aan een betere afweer.
In de tijd na de vaccinatie neemt de afweer waarschijnlijk weer langzaam af. Hierdoor hebben we in de toekomst waarschijnlijk vaker vaccinaties nodig om beschermd te blijven tegen het coronavirus.
Het is lastig om hier een definitief antwoord op te geven.
De vaccinaties zijn redelijk nieuw en het is nog niet bekend hoe lang ze mensen beschermen tegen het virus. Hier wordt veel onderzoek naar gedaan.
Waarschijnlijk neemt de bescherming tegen het virus wel af in de maanden na de basisvaccinatie. Dat komt omdat de afweer na verloop van tijd minder wordt. Om toch goed beschermd te zijn tegen het virus is een boosterprik belangrijk.
Een boosterprik activeert het afweersysteem weer. Het afweersysteem gaat antistoffen en afweercellen tegen het virus aanmaken. Hierdoor kan het afweersysteem zich weer goed verdedigen tegen het coronavirus. Na een boosterprik wordt je minder ziek van het virus en geef je een besmetting minder snel door.
Ja. Het vaccin werkt goed tegen ziekte door corona.
Na de vaccinatie kan je nog steeds besmet raken met het coronavirus. Maar door de vaccinatie wordt je minder ziek van het virus. Het risico op ziekenhuisopname is na een vaccinatie bijvoorbeeld veel lager bij mensen die gevaccineerd zijn dan bij mensen die niet gevaccineerd zijn.
Daarnaast geef je het virus na de vaccinatie ook minder snel door aan anderen. Doordat je minder ziek wordt van het virus ben je namelijk minder besmettelijk. Het vaccin beschermt daarmee de gezondheid van de gevaccineerden en de mensen daaromheen.
Het is belangrijk dat ook jonge, gezonde mensen zich vaccineren. Hier zijn twee redenen voor:
- Ook jonge mensen kunnen erg ziek worden van COVID-19.
Het risico op ernstige ziekte en ziekenhuisopname is bij deze groep klein. Daarnaast kunnen jonge mensen lang klachten houden na de ziekte (long-COVID). Zelfs als je tijdens de coronabesmetting niet heel ziek was kunnen de naweeën lang aanhouden. - Door te vaccineren bescherm je ook anderen.
Als veel mensen gevaccineerd zijn, voorkomen we dat het virus rondgaat en verminderen we de verspreiding. Door jezelf te vaccineren verklein je de risico’s voor mensen om je heen. Denk bijvoorbeeld aan je ouders, grootouders of mensen met een verminderde weerstand.
Nee. De mRNA vaccins kunnen niet bij het DNA komen. Ze veranderen niks aan je genen.
Het lichaam breekt het vaccin vanzelf af. Na het inspuiten van de vaccinatie blijft het maximaal een paar dagen op die plek.
Het mRNA wordt opgenomen door de cellen. De cellen lezen het mRNA af en maken er spike-eiwitten van. Het afweersysteem herkent deze spike-eiwitten en maakt er antistoffen tegen.
Bekijk de onderstaande video voor meer informatie over de werking van het vaccin.
De corona pandemie is een groot, dringend en wereldwijd probleem. Daardoor is er voor het ontwikkelen van de vaccinaties extra onderzoek ingezet, veel geld vrijgemaakt en zijn er grote samenwerkingen ontstaan.
Er is een enorme focus gelegd op de ziekte en de ontwikkeling van de vaccinaties. Hierdoor is het vaccin sneller gemaakt dan normaal. Daarnaast was er voor de uitbraak van COVID-19 al meer dan 10 jaar onderzoek gedaan naar de mRNA vaccins. Onderzoekers hebben die kennis gebruikt bij het maken van het coronavaccin.
Meer informatie over de ontwikkeling van de vaccins vind je op de site van de EMA (in het Engels).
Het is het beste als er 2 weken zitten tussen 2 verschillende vaccins.
Je zou de vaccins ook veilig tegelijk kunnen krijgen. Maar dan lopen de bijwerkingen van de 2 vaccins door elkaar heen. Om te kunnen zien welke bijwerking door welk vaccin komt, is het beter om 2 weken tussen de vaccinaties te houden.
Het is erg onwaarschijnlijk dat de coronavaccins langetermijneffecten hebben.
Bijwerkingen van vaccinaties gebeuren altijd in de eerste 6 weken na de vaccinatie. Daarom zijn alle coronavaccins voor minstens 8 weken getest. Daarnaast zijn er nu al miljarden mensen gevaccineerd en zijn er geen lange termijn effecten gevonden.
Er is geen reden om te denken dat het coronavaccin langetermijneffecten heeft. Maar toch is het lastig om daar met zekerheid iets over te zeggen. De vaccinaties zijn nog niet zo oud. Ze bestaan nog geen jaren. We kunnen dus ook niet met zekerheid zeggen wat de effecten van de vaccinaties zijn over een aantal jaren.
Onderzoek heeft laten zien dat boosters met mRNA vaccins het beste werken. De combinaties zijn ook veilig. Dit is in grote studies onderzocht.
Lees hier het onderzoek over het combineren van verschillende merken coronavaccins.
Het is niet mogelijk om zelf te kiezen welk vaccin je als boosterprik krijgt.
Deze overheid beslist welk vaccin bepaalde groepen krijgen. Deze beslissing kan niet door ziekenhuizen of medisch specialisten worden gemaakt.
Onderzoek laat zien dat vaccineren met verschillende vaccins een betere afweer geeft, dan vaccineren met hetzelfde vaccin.
De volgorde van de vaccins maakt niet uit. Het gaat erom dat je door beide vaccinaties antistoffen aanmaakt.
De coronavaccins zorgen voor een toename van de antistoffen en T-cellen. Antistoffen en T-cellen beschermen het lichaam tegen virussen.
Antistoffen en T-cellen zijn allebei onderdelen van het afweersysteem. Ze beschermen ons lichaam tegen virussen op hun eigen manier:
- Antistoffen vallen het virus direct aan als je het virus inademt.
- T-cellen komen pas later in actie. Wanneer het virus het lichaam binnendringt vallen de T-cellen het virus aan.
Alle coronavaccins zorgen voor een toename van de antistoffen en T-cellen. Hierdoor ben je beschermd tegen het coronavirus. Bij de meeste vaccins neemt het aantal antistoffen na verloop van tijd weer af. Alleen bij het Janssen vaccin is dit niet zo. Na vaccinatie met Janssen worden er minder antistoffen gemaakt dan bij de andere vaccins maar dit aantal neemt daarna ook (bijna) niet meer af.
De boosterprik zorgt dat aantal antistoffen en T-cellen toeneemt. Hierdoor ben je beter beschermd tegen infectie en ziekte veroorzaakt door Omikron.
Ja. Bij het maken van de coronavaccinaties zijn alle fases van het onderzoek doorlopen. De coronavaccinaties zijn net zo goed gecontroleerd als andere medicijnen of vaccins.
De vaccinaties zijn eerst gecontroleerd door de European Medicines Agency (EMA) en daarna door het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG).
Het coronavaccin is sneller ontwikkeld dan andere medicijnen en vaccinaties. Dat komt omdat er voor het ontwikkelen van de vaccinaties extra onderzoek is ingezet, veel geld is vrijgemaakt en samenwerkingen zijn ontstaan. Er is een enorme focus gelegd op de ziekte en de ontwikkeling van de vaccinaties.
Meer informatie over de ontwikkeling van de vaccins vind je op de site van de EMA (in het Engels).
Kinderen en adolescenten
Ja. Het is veilig om je kind te laten vaccineren.
De European Medicines Agency (EMA) heeft dit gecontroleerd. Kinderen krijgen wel een lagere dosis dan volwassenen.
De keuze om te vaccineren is bij kinderen moeilijker dan bij volwassenen. Dit komt omdat kinderen meestal weinig klachten hebben door corona. Er zijn 3 redenen waarom het toch goed is om kinderen te vaccineren:
- Er is er een hele kleine groep kinderen die ernstig ziek kan worden. Er bestaat een kans op een ernstige ontstekingsreactie die MIS-C heet. Vaccinatie kan deze ernstige ziekte voorkomen.
- Een kleine groep kinderen krijgt long-COVID van corona. Vaccinatie kan long-COVID voorkomen.
- Vaccinaties helpen om de verspreiding van corona via kinderen te verminderen.
Hier vind je meer informatie over vaccinatie bij jonge kinderen (tussen 5 en 11 jaar).
Hier vind je meer informatie over vaccinatie bij adolescenten (tussen 12 en 18 jaar).
Kinderen krijgen dezelfde bijwerkingen als volwassenen van de coronavaccinaties.
Normale bijwerkingen die vaker voorkomen zijn bijvoorbeeld spierpijn, een beurse arm, soms koorts, je niet lekker voelen.
Sommige kinderen krijgen 2 tot 4 weken na een infectie met het coronavirus het Multisystem Inflammatory Syndrome – Children (MIS-C). Dit is een ernstige ontsteking in het hele lichaam.
In Nederland hebben 100 tot 200 kinderen dit gehad. Het waren vooral kinderen tussen de 8 en 18 jaar oud. De kinderen kregen hoge koorts, buikpijn, een lage bloeddruk en soms was zelfs de hartspier ontstoken. Ongeveer de helft van deze kinderen heeft op de IC gelegen. Vaccinatie kan deze ziekte voorkomen
Nee. Gewicht is niet belangrijk bij vaccinaties.
Dat heeft 2 redenen:
- Het afweersysteem heeft niks te maken met gewicht. Volwassenen met een hoger gewicht hebben niet ‘meer’ afweersysteem dan volwassenen met een lager gewicht.
- Het is niet mogelijk om ‘te veel’ vaccinatie te geven. Is de dosis hoger dan nodig is voor het afweersysteem? Dan heeft dat geen schadelijke gevolgen voor de kinderen.
De overheid heeft besloten dat kinderen die jonger zijn 12 een halve dosering krijgen. Het immuunsysteem van kinderen moet zich nog ontwikkelen. Daarom hebben ze aan minder vaccin genoeg. Kinderen die ouder zijn dan 12 en volwassen krijgen allemaal dezelfde dosering
Varianten van het coronavirus
Ja. Ook met mutaties is het nog hetzelfde coronavirus.
Alle virussen ontwikkelen mutaties. Dat is heel normaal. Een mutatie is een hele kleine verandering. Deze mutaties ontstaan als een virus zich verspreidt. Om zich te verspreiden maakt een virus kopietjes van zichzelf. Soms gaat het kopiëren fout en zijn de viruskopietjes anders dan het originele virus. De kleine veranderingen in de nieuwe virusdeeltjes noemen we mutaties.
Een coronavirus met mutaties noemen we een coronavariant. De mutaties in het virus zijn maar hele kleine veranderingen. De coronavarianten lijken voor meer dan 99,9% op het originele virus. Daarom noemen we deze varianten nog steeds het coronavirus.
Omdat het een hele kleine verandering is, merken we meestal niks van een mutatie. De eigenschappen van het virus veranderen niet. Heel soms zorgt een mutatie er wel voor dat het virus zich anders gaat gedragen. Het virus kan zich door de mutatie bijvoorbeeld sneller verspreiden of mensen zieker maken. Om dit te voorkomen moeten er soms maatregelen worden genomen tegen een nieuwe coronavariant. Dit gebeurde bijvoorbeeld ook bij de Omikron variant.
De beta, delta en omikron variant zijn allemaal verschillende versies van het coronavirus.
De varianten zijn op verschillende momenten en plekken ontstaan. Ze hebben verschillende mutaties vergeleken met het originele coronavirus. Mutaties zijn kleine veranderingen van het virus.
Beta en delta variant
De beta en delta variant hebben allebei kleine veranderingen (mutaties) waardoor ze makkelijker kunnen verspreiden. Vaccinatie beschermt goed tegen de beta en delta variant.
Omikron variant
De omikron variant is nog niet zo lang bekend. Deze variant heeft opvallend veel kleine veranderingen (mutaties) vergeleken met eerdere coronavarianten. Hierdoor kan deze variant zich erg snel verspreiden. Het is nog niet bekend of je ook zieker wordt door de omikron variant.
Het vaccin werkt iets minder goed tegen de omikron variant dan tegen de andere coronavarianten. Daarom is het belangrijk dat je een boosterprik haalt. Deze boosterprik geeft een oppepper aan het immuunsysteem. Het zorgt er bijvoorbeeld voor dat het lichaam meer antistoffen maakt. Hierdoor ben je beter beschermt tegen besmetting met de omikron variant en wordt je na een besmetting minder ziek.
Alle virussen ontwikkelen mutaties. De omikron coronavariant heeft zoveel mutaties omdat het coronavirus er nu al lang is en zich veel verspreidt.
Mutaties zijn hele kleine veranderingen. Virussen ontwikkelen altijd mutaties. Het coronavirus verspreidt zich nu al sinds 2019 en heeft daardoor veel tijd gehad om mutaties te ontwikkelen.
Mutaties ontstaan als een virus verspreidt. Om te verspreiden maakt een virus kopietjes van zichzelf. Soms gaat het kopiëren fout en zijn de kopietjes anders dan het originele virus. Deze kleine veranderingen in de nieuwe virusdeeltjes noemen we mutaties.
Omdat het coronavirus zich veel verspreidt, maakt het ook veel kopietjes van zichzelf. De kans dat het virus een fout kopietje maakt is daarom groot. Zo ontstaan er na verloop van tijd steeds weer nieuwe mutaties in het coronavirus. De omikron variant met 32 mutaties is hiervan een resultaat.
Zo lang het virus over de wereld gaat, zullen er nieuwe mutaties bijkomen. Alleen als we de verspreiding van het virus afremmen ontstaan er minder mutaties. Dit kunnen we bereiken door te vaccineren en ons aan de maatregelen te houden.
Ja. Het vaccin werkt tegen de omikron variant.
Vaccinatie beschermt tegen ernstige ziekte en ziekenhuisopname door omikron. Het vaccin is wel minder effectief tegen de omikron variant dan tegen de andere coronavarianten. De boosterprik pept het afweersysteem op en verbetert de bescherming tegen omikron.
De eerste vaccinaties en de boosterprik doen eigenlijk twee verschillende dingen:
- De eerste vaccinaties trainen het afweersysteem om het coronavirus te herkennen.
- De boosterprik pept het afweersysteem weer op wanneer deze minder is geworden.
Vaccinatie verhoogt het aantal antistoffen, maar activeert ook andere onderdelen van het immuunsysteem (zoals de T-cellen). De Omikron variant ziet er anders uit dan de eerdere coronavarianten. Hierdoor herkennen de antistoffen de omikron variant minder goed en zijn ze minder effectief. Gelukkig werken de T-cellen nog wel goed tegen omikron. De eerste vaccinaties zijn hierdoor minder effectief tegen omikron, maar beschermen nog wel tegen ernstige ziekte.
De boosterprik activeert de T-cellen opnieuw en herstelt het aantal antistoffen tegen corona. Hierdoor zorgt een boosterprik ervoor dat je beter beschermt bent tegen ziekte door omikron en tegen het doorgeven van een besmetting.
Al deze vaccins zijn veilig en beschermen goed tegen (ernstige) ziekte door het coronavirus.
Op dit moment prikken we in Nederland vooral met de vaccins van Pfizer en Moderna. Deze vaccins werken ongeveer hetzelfde. Het Janssen-vaccin heeft een andere werking dan de vaccins van Pfizer en Moderna. Het voordeel van het Janssen vaccin is dat je na 1 prik al volledig gevaccineerd bent.
Voor de boosterprik gebruiken we in Nederland alleen de vaccins van Pfizer en Moderna. Je kunt deze vaccins ook krijgen als je eerder het Janssen vaccin hebt gekregen.
De nieuwe variant van Omikron heet BA.2 (de eerste variant BA.1).
BA.2 is net wat anders dan BA.1 door andere mutaties.
We denken dat BA.2 weer wat besmettelijker is dan BA.1. BA.2 zal BA.1 misschien zelfs helemaal verdringen.
Vaccinaties werken niet volledig tegen infectie. De vaccinaties werken wel tegen ernistge ziekte. Dit is hetzelfde als bij de eerdere Omikron variant.
Onderzoekers kijken nu of een infectie met BA.1beschermt tegen BA.2.
Ze verwachten dat die beschermering er zeker is, maar dit is nooit 100%.
Vruchtbaarheid en zwangerschap
Vaccinatie kan de menstruatie (ongesteldheid) tijdelijk verstoren. Dit herstelt zich vaak binnen 2 maanden.
Er zijn veel meldingen over veranderingen in de menstruatie (ongesteldheid) na de coronavaccinatie. De klachten zijn verschillend. Soms komt de menstruatie later en soms is deze heviger dan normaal. Ook komen er doorbraakbloedingen en bloedingen na de overgang voor.
Problemen met de menstruatie komen ook zonder vaccinatie veel voor. Er kunnen veel oorzaken zijn, bijvoorbeeld een infectie, ziekte of stress. Daarom is het moeilijk om te bepalen of de problemen met de menstruatie komen door de vaccinatie, of door iets anders.
De coronavaccinatie zet je immuunsysteem (afweer) aan het werk. Zo kan het zich later verdedigen tegen een echte corona infectie. Het immuunsysteem heeft ook een effect op de vrouwelijke hormoonspiegels. Hierdoor kan een vaccinatie, via het immuunsysteem, invloed hebben op het moment en de hevigheid van de menstruatie. Vrouwen kunnen dus heftiger of eerder gaan menstrueren. We verwachten dat dit nooit langer duurt dan één of twee menstruaties.
Coronavaccinaties en de menstruatiecyclus van jonge vrouwen onder de 18 jaar.
Hetzelfde geldt voor jonge vrouwen onder de 18 jaar. Menstruatiestoornissen komen wel veel vaker onder de 18 jaar voor dan boven de 18 jaar. Dit heeft niks met het vaccin te maken.
Nee. Je wordt niet onvruchtbaar van het vaccin. Dit geldt voor mannen en vrouwen
Ja. Het is zelfs erg belangrijk om je te laten vaccineren als je zwanger bent.
We weten dat zwangere vrouwen dezelfde bijwerkingen krijgen als mensen die niet zwanger zijn. De bijwerkingen komen net zo vaak voor. Ook weten we dat de zwangerschap na een vaccinatie net zo gezond verloopt als een zwangerschap zonder vaccinatie. Dit weten we door onderzoek naar honderd duizenden zwangere vrouwen die gevaccineerd zijn.
Voor zwangere vrouwen is het extra belangrijk om zich te laten vaccineren. Een coronabesmetting kan voor zwangere vrouwen namelijk ernstige gevolgen hebben. Zwangere vrouwen belanden bijvoorbeeld sneller op de IC door corona dan vrouwen die niet zwanger zijn. Vaccinatie beschermt tegen ernstige ziekte en verkleint de kans op een IC-opname.
Daarnaast kan het vaccin ook de (ongeboren) baby beschermen. Doktoren zagen bij zwangere vrouwen die corona kregen soms ernstige ontstekingen bij de ongeboren baby’s. Deze ontstekingen kunnen erg gevaarlijk zijn voor de baby. In sommige gevallen kunnen ze zelfs zorgen voor een doodgeboorte. Een vaccinatie kan beschermen tegen deze ontstekingen.
Hier vind je meer informatie over dit onderwerp:
- Doodgeboortes bij niet-gevaccineerde vrouwen na ontsteking door corona | NOS
- Gyneacologen bezorgd: zeldzame ontsteking door corona kan leiden tot doodgeboortest | Volkskrant
- De NVOG (beroepsvereniging van gynaecologen) en de KNOV (beroepsvereniging van de verloskundigen) hebben een informatiekaart opgesteld. Deze kaart kan je helpen bij het maken van een keuze om wel of geen vaccinatie te halen.
Ja. Je kunt je veilig laten vaccineren als je zwanger wilt worden.
Ja. Vrouwen die borstvoeding geven kunnen zich laten vaccineren. We hebben het vaccin nog nooit in de borstvoeding gevonden.
Er zitten wel antistoffen tegen het coronavirus in de moedermelk van gevaccineerde vrouwen. Deze antistoffen zouden de pasgeboren baby’s kunnen beschermen tegen het virus. Maar of dat echt zo is, is nog niet bekend.
Melkproductie en het coronavaccin
Sommige vrouwen meldden dat ze meer of minder moedermelk maakten na de vaccinaties. Dit is niet erg. De moedermelk herstelt vanzelf na een paar dagen.
Ja. Voor de boosterprik geldt hetzelfde als voor de eerste vaccinaties. Vaccinatie is zelfs erg belangrijk voor zwangere vrouwen. Zij hebben namelijk een hogere kans om ernstig ziek te worden van corona. Een vaccinatie beschermt hiertegen.
Het vaccin is veilig voor ongeboren baby’s.
We weten dat zwangere vrouwen dezelfde bijwerkingen krijgen na vaccinatie als mensen die niet zwanger zijn. De bijwerkingen komen net zo vaak voor. Ook weten we dat de zwangerschap na een vaccinatie gezond verloopt. Dit weten we door onderzoek naar honderd duizenden zwangere vrouwen die gevaccineerd zijn. We hebben geen redenen om te denken dat de prik iets doet met de gezondheid van de baby.
Het is zelfs erg belangrijk voor de ongeboren baby om je te laten vaccineren. Doktoren zagen bij zwangere vrouwen die corona kregen soms ernstige ontstekingen bij de ongeboren baby’s. Deze ontstekingen kunnen erg gevaarlijk zijn voor de baby. In sommige gevallen kunnen ze zelfs zorgen voor een doodgeboorte. Een vaccinatie kan beschermen tegen deze ontstekingen.
Dit komt omdat er eerst nog geen onderzoek was gedaan naar vaccinatie tijdens de zwangerschap.
Vaccinaties zijn eigenlijk nooit schadelijk voor zwangere vrouwen. Maar omdat er nog niet genoeg gegevens waren, was de overheid voorzichtig met het vaccineren van zwangere vrouwen.
Er zijn nu meer dan 250.000 zwangere vrouwen gevaccineerd zonder bijwerkingen. Daarom is er in april 2021 het advies gegeven aan iedere zwangere vrouw om zich te laten vaccineren.
Ziektebeelden
De meeste mensen met een inflammatoire neurologische aandoening kunnen veilig een vaccinatie halen. Het is hiervoor wel belangrijk dat de ziekte stabiel is.
- Was de ziekte het afgelopen jaar stabiel (met of zonder medicatie)?
Dan is het veilig om een vaccinatie te halen.
- Is de ziekte minder dan 1 jaar geleden ontdekt of is de ziekte niet stabiel?
Wacht dan met het nemen van de vaccinatie en neem eerst contact op met uw behandeld arts.
Er is een kleine kans dat de ziekte erger wordt na de vaccinatie of dat er een nieuwe aanval plaats vindt. De kans hierop is ongeveer 2-5%. Meestal gaat dit om een lichte opvlamming die binnen enkele dagen verdwijnt. Bij een coronabesmetting is de kans dat de ziekte erger wordt veel groter.
De kans op een opvlamming van een auto-immuunziekte na vaccinatie is heel erg klein. Het risico op ernstige ziekte door corona is bij mensen met een auto-immuunziekte veel groter dan het risico op een opvlamming na de vaccinatie.
Als mensen na de vaccinatie last hadden van een opvlamming dan was dit vaak een korte opvlamming. 2% van de mensen met een opvlamming moest kort hun medicijnen aanpassen.
De vaccinatie kan bij sommige mensen kortdurende gewrichtsklachten geven. Voor mensen met reuma kan dit eerst op een opvlamming lijken. Meestal is dat niet zo. Het is vaak geen opvlamming maar een milde, kortdurende bijwerking van het vaccin.
Er is geen bewijs dat een coronavaccinatie oorsuizen (tinnitus) kan veroorzaken of verergeren.
Tinnitus komt veel voor in Nederland. Tinnitus kan over tijd heftiger worden. De reden hiervoor is vaak niet bekend. Het is wel bekend dat stress en vermoeidheid een negatief effect op tinnitus kunnen hebben. Klachten van tinnitus na de vaccinatie hoeven dus niet door het vaccin te komen, maar kunnen ook veel andere redenen hebben.
Ja. De kans op trombose na vaccinatie is heel erg klein. Dit risico is net zo klein voor mensen die ooit trombose hebben gehad. De kans om trombose te krijgen door corona is veel groter dan door de vaccinatie.
Vaccinatie beschermt tegen trombose
Coronapatiënten die op de IC terecht komen hebben hoge kans op trombose. Ongeveer 20-25% van de patiënten op de IC krijgt trombose. Na vaccinatie is de kans om ernstig ziek te worden van corona veel kleiner. Daardoor is de kans om trombose te krijgen ook veel lager na vaccinatie.
Trombose als zeer zeldzame bijwerking bij AstraZeneca en Janssen
De coronavaccins van AstraZeneca en Janssen hebben trombose als erg zeldzame bijwerking. De kans om trombose te krijgen na vaccinatie is niet groter bij mensen die ooit trombose, een longembolie of een herseninfarct hebben gehad. Bij het vaccin van Pfizer en Moderna is trombose geen bijwerking.
Ik heb trombose gehad na de eerste vaccinatie. Kan ik mijn tweede vaccinatie veilig krijgen?
Ja. Als je bloedverdunners gebruikt kun je veilig de 2e vaccinatie halen. De kans op nieuwe trombose, een longembolie of een herseninfarct door het coronavaccin is heel klein. Ben je gestopt met de bloedverdunners? Overleg dan eerst met de arts voordat je het vaccin haalt.
Bloedverdunners en vaccinatie
Slik je bloedverdunners? Dan is het belangrijk om deze te blijven slikken rondom de vaccinatie. Stop dus niet met de pillen voor het vaccin. Zorg er verder voor dat je het prikwondje na de vaccinatie 2 minuten stevig afdrukt.
Je kan verder op de volgende punten letten als je bloedverdunners slikt en de vaccinatie krijgt:
- Word je behandeld door de trombosedienst?
Geef dan aan de trombosedienst door wanneer je het vaccin krijgt. De INR moet < 3.5 zijn. - Gebruik je DOACs (dabigatran, edoxaban, apixaban, rivaroxaban)?
Dan moet er minstens 6 uur zitten tussen het innemen van het medicijn en de vaccinatie. Dit voorkomt een bloeding op de prikplek. - Gebruik je een aspirine, acetylsalicylzuur of clopidogrel?
Hiervoor is geen speciaal advies.
Dit is nog niet bekend.
Er wordt nog onderzoek gedaan naar het effect van coronavaccinaties op long COVID. Tot nu toe lijkt het grootste deel van de patiënten met long COVID na de vaccinatie minder last te hebben van hun klachten (57%). Er is ook een deel dat geen verschil merkt (25%) en een deel waarbij de klachten toenemen (18%). Het type vaccin maakt hierbij niet uit.
Na een vaccinatie heb je waarschijnlijk wel minder kans om long COVID te krijgen.
Myocarditis en pericarditis zijn hele zeldzame bijwerkingen van het mRNA coronavaccin.
Myocarditis is een ontsteking van de hartspier en pericarditis is een ontsteking van het zakje rondom het hart. Tot nu toe, kregen alleen mensen jonger dan 40 jaar myocarditis of pericarditis na een mRNA coronavaccinatie De kans op pericarditis of myocarditis is groter na een corona besmetting dan na een coronavaccinatie.
Het Guillain-Barré syndroom (GBS) is een zeldzame spierziekte. Er is geen relatie gevonden tussen GBS en de coronavaccinaties.
Wat is GBS?
GBS is een ontsteking van de zenuwen. Mensen met GBS krijgen plotseling last van spierzwakte en gevoelsproblemen zoals gevoelloosheid en tintelingen. Ook hebben mensen vaak last van pijn in de rug of benen.
GBS en corona infectie
GBS wordt meestal veroorzaakt door een infectie. Het is nog niet duidelijk of een corona infectie ook GBS kan veroorzaken.
GBS en corona vaccinatie
Er zijn enkele meldingen gemaakt van GBS na vaccinatie met het vaccin van AstraZeneca en Janssen. Er is nog geen verband gevonden tussen deze vaccins en het ontstaan van GBS. Als er een verband is, dan is het risico op GBS na vaccinatie heel erg klein. Het risico op GBS na een corona infectie is waarschijnlijk groter.
Ja. Er is geen bewijs dat een coronavaccinatie GBS veroorzaakt of erger maakt. Mensen die GBS hebben gehad kunnen daarom veilig een corona vaccinatie halen. Heeft u GBS gekregen in de eerste 6 weken na een coronavaccinatie? Dan kunt u het beste eerst overleggen met uw arts voordat u de volgende coronavaccinatie neemt.
Het is nog onduidelijk of mensen die GBS hebben gekregen na een coronavaccinatie veilig een vervolgvaccinatie kunnen krijgen. Bespreek dit daarom eerst met uw arts. Bij twijfel kan de arts overleggen met het GBS-expertise centrum in het Erasmus MC. Hier vindt u meer informatie over GBS en corona.
Chronische Inflammatoire Demyeliniserende Polyneuropathie (CIDP) is een zeldzame ontstekingsziekte van de zenuwen. Mensen met CIDP krijgen hierdoor last van spierzwakte en problemen met het gevoel in de armen en benen. Er is geen bewijs dat het coronavaccin voor CIDP kan zorgen.
Ik heb ooit CIDP gehad. Kan ik veilig een coronavaccinatie halen?
Ja. Het is zelfs erg belangrijk voor mensen met CIDP om een vaccinatie te halen.
Corona kan bij mensen met CIDP ernstig zijn. Mensen met deze ziekte kunnen door corona ook tijdelijk meer last krijgen van CIDP. Voor mensen met CIDP zijn de voordelen van vaccinatie groter dan de nadelen.
Veel mensen hebben na hun vaccinatie last van spierpijn in de arm of voelen zich grieperig. Mensen met CIDP hebben soms na de vaccinatie meer last van hun ziekte. Dit gaat bijna altijd vanzelf weer over. Je hoeft de behandeling niet aan te passen.
Heb je CIDP en heb je na de vaccinatie meer last van zwakte? Bespreek dit met de arts. Deze kan om advies vragen bij het CIDP-expertisecentrum van het Erasmus MC.
Lees meer over CIDP en corona op de site van het CIDP expertisecentrum.
Staat uw vraag er niet tussen? Belt u dan met de twijfeltelefoon op 088 - 7 555 777
Bereikbaar van maandag t/m vrijdag van 8.30 - 13.00 uur.
We proberen uw vraag zo goed mogelijk te beantwoorden.